Omdat publicatieculturen in de diverse disciplines sterk van elkaar verschillen, kiest de KNAW niet voor een uniforme aanpak wat open access betreft.
Wel zet de KNAW maximaal in op de ‘groene route’, waarbij onderzoekers een versie van hun artikel in een repository – een digitale bewaarplaats voor publicaties en data – plaatsen. Voor de groene route hanteert de KNAW in het geval van artikelen een embargo van maximaal zes maanden als redelijke termijn.
Naast een groene route kunnen onderzoekers ook de ‘gouden route’ volgen: in dat geval publiceren ze hun resultaten in open-accesstijdschriften via de platforms van uitgevers.
Do
- Geef open access tot jouw artikel hoge prioriteit. Dat vergroot de vindbaarheid, het gebruik, de citatie en de impact ervan.
- Gebruik indien mogelijk een open licentie (zoals CC-BY van Creative Commons), zodat gebruikers zoveel mogelijk rechten hebben.
- Controleer het open-accessbeleid van de onderzoeksfinancier. NWO en de Europese Commissie verwachten bijvoorbeeld dat de publicaties die resulteren uit door hen gefinancierd onderzoek, open access zijn.
- Controleer bij de uitgever waar je een artikel wil indienen voor peer review, of het beleid van die uitgever strookt met het beleid van de onderzoeksfinancier. Je kunt daar een database als RoMEO voor gebruiken met gegevens over enkele duizenden tijdschriften en uitgevers.
- Publiceer je artikel bij voorkeur in een kwalitatief hoogwaardig open-accesstijdschrift. Neem de eventuele kosten daarvan op in de onderzoeksbegroting. Een lijst met betrouwbare open-accesstijdschriften vind je in de Directory of Open Access Journals. (Met Springer en Wiley zijn contracten afgesloten die gratis open access publiceren in hun – hybride – tijdschriften mogelijk maken. Raadpleeg voor meer informatie het KNAW-intranet (alleen toegankelijk voor KNAW-medewerkers).)
- Deponeer direct na acceptatie van je artikel een pdf – met minimaal de laatste auteursversie – in de KNAW-publicatierepository Pure. Of plaats daarin een digital object identifier (kortweg DOI) of een link naar de volledige tekst in een andere open access repository. Alle publicaties in Pure worden getoond in NARCIS. Ze zijn daarmee te vinden via Google en Google Scholar. Ook voldoet Pure aan de vereisten van nationale (NWO) en internationale (EU) onderzoeksfinanciers. Dit in tegenstelling tot commerciële diensten als ResearchGate, Academia.edu en Mendeley.
Don’t
- Onderteken niet blindelings een uitgeversovereenkomst.
- Ga nooit akkoord met overeenkomsten waarin jij weliswaar het copyright hebt, maar waarbij de uitgever de exclusieve en permanente rechten behoudt om dat copyright uit te oefenen.
- Publiceer niet in gesloten tijdschriften omdat je veronderstelt dat er (nog) geen open-accesstijdschriften zijn met hoge impactindicatoren (zoals de Journal Impact Factor) of dat ze geen peer review kennen.
- Publiceer nooit in onbetrouwbare open-accesstijdschriften. Kijk voor een lijst met alle betrouwbare open-accesstijdschriften in de Directory of Open Access Journals.
- Breng de financiering van het onderzoek niet in gevaar doordat je de instructies van de onderzoeksfinancier over open access publiceren negeert.