Dr. Hendrik Muller Prijs

Haar publicaties over vrouwengeschiedenis, diplomatie en spionage in de vroegmoderne tijd worden door een groot publiek gelezen en voor haar onderzoek zet ze vernieuwende methodes in. Nadine Akkerman, universitair hoofddocent vroegmoderne Engelse letterkunde aan de Universiteit Leiden, ontvangt voor haar werk de Dr. Hendrik Muller Prijs 2021.

Vrouwen met uiteenlopende beroepen – van wasvrouw tot hofdame – waren in zeventiende-eeuws Engeland succesvolle spionnen. Dit beschrijft Nadine Akkerman in haar boek Invisible Agents, de eerste analyse van de rol van vrouwelijke spionnen in de zeventiende eeuw. Haar interdisciplinaire onderzoek concentreert zich op vroegmoderne Engelse letterkunde en (vrouwen)geschiedenis.

Onder andere door het inzetten van CT-scanners voor het lezen van ongeopende zeventiende-eeuwse brieven, werpt ze nieuw licht op de rol van vrouwen, diplomatie en spionage in de vroegmoderne tijd. Daarnaast is ze de belangrijkste deskundige op het gebied van Elizabeth Stuart. Met haar toonaangevende onderzoek en vernieuwende methodes vindt de jury Nadine Akkerman een terechte winnaar van de Dr. Hendrik Muller Prijs 2021 voor sociale en geesteswetenschappen.

Over Nadine Akkerman

Dr. Nadine Akkerman (1978) is universitair hoofddocent Engelse literatuur en werkzaam aan Leiden University Centre for the Arts in Society (LUCAS) van de Universiteit Leiden. Ze studeerde Engelse taal- en letterkunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam en deed daar ook haar PhD, die ze cum laude behaalde in 2008.

De wetenschappelijke erkenning van haar werk blijkt onmiskenbaar uit de vele grants en prijzen die ze ontving, onder andere een ERC Consolidator Grant, een NWO Veni en een Ammodo Science Award. Daarnaast heeft ze verschillende internationale fellowships verworven, waaronder een NIAS-fellowship, een fellowship van de Royal Historical Society en recent een fellowship aan het All Souls College te Oxford. Zij toont zich een inspirator voor jonge onderzoekers en is een betrokken lid van De Jonge Akademie.
Haar nieuwe boek Elizabeth Stuart, Queen of Hearts verschijnt op 25 november 2021 bij Oxford University Press.

Raf De Bont, universitair hoofddocent geschiedenis van wetenschappen aan de Universiteit Maastricht, ontvangt dit jaar de Dr. Hendrik Muller Prijs 2019 voor zijn vernieuwende bijdrage aan de wetenschaps- en milieugeschiedenis. 

Vanuit de vraag hoe de wetenschap de moderne samenleving heeft beïnvloed en omgekeerd, bestudeert De Bont een brede waaier van onderwerpen, zoals de rol van de ecologische expert bij internationale natuurbescherming, de relatie tussen veld- en laboratoriumonderzoek, de veranderende omgang van de mens met ‘wilde’ dieren en de representatie van wetenschap in de bredere cultuur.

Foto: Milette Raats

Over de laureaat

Raf De Bont (Turnhout, 1977) studeerde geschiedenis aan de KU Leuven en de University of Illinois at Urbana-Champaign. In 2005 promoveerde hij op een proefschrift over de omgang met de evolutietheorie in België. Voor hij in 2011 naar de Universiteit Maastricht kwam, was hij een postdoc aan de KU Leuven en een visiting scholar aan Cambridge University en Imperial College London.

Raf De Bont is een van de toonaangevende historici van zijn generatie. Zijn onderzoek biedt een origineel perspectief op de veranderende relatie tussen mens en natuur in de negentiende en twintigste eeuw. De jury roemt vooral de aandacht die De Bont daarbij heeft voor de uiteenlopende manieren waarop de westerse mens de natuur heeft onderzocht, gepresenteerd en vormgegeven. Het innovatieve van zijn benadering schuilt erin dat hij wetenschap-, cultuur- en milieugeschiedenis op onverwachte manieren met elkaar verbindt. Hij onderzoekt bijvoorbeeld de manier waarop internationale netwerken van wetenschappers ‘wilde’ natuur in de kolonies als werkterrein konden claimen. In een ander onderzoek belicht hij hoe natuurbeschermingsorganisaties jarenlang zogenaamd ‘primitieve’ volkeren tot object van bescherming maakten.

In zijn huidige VICI-onderzoeksproject Moving Animals: a History of Science, Media and Policy in the Twentieth Century analyseert De Bont hoe mensen de verspreiding van wilde dieren over de wereld (denk aan invasies van ‘exoten’, grootschalige handel in dierentuindieren en herintroductie van bedreigde soorten) hebben bestudeerd, weergegeven en gestuurd.

De Bont is een zeer productief onderzoeker wiens werk verscheen bij toonaangevende internationale wetenschappelijke uitgeverijen en in tijdschriften op uiteenlopende vakgebieden, zoals milieugeschiedenis, wetenschap- en technologiestudies en intellectuele geschiedenis. Zijn monografie Stations in the Field: A History of Place-Based Animal Research, 1870-1930 uit 2015 kreeg positieve recensies in de leidinggevende tijdschriften op het gebied van wetenschapsgeschiedenis. Voor zijn proefschrift Darwins kleinkinderen ontving hij meerdere prijzen.

De waardering voor zijn werk blijkt ook uit de reeks aan toegekende subsidies, waaronder een VICI voor Moving Animals en een VIDI voor onderzoek naar de rol van de ecologische expert in internationale natuurbescherming sinds de jaren twintig. De Bont zit in redacties van belangrijke tijdschriften uit zijn vakgebied en hij is lid van De Jonge Akademie.

Eveline Crone, hoogleraar neurocognitieve ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Leiden, ontvangt de Dr. Hendrik Muller Prijs voor de Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2017 van de KNAW. Ze krijgt de prijs, een bedrag van 25.000 euro, voor haar gehele oeuvre. Crone doet onderzoek naar de ontwikkeling van het puberbrein. Ze heeft als een van de eersten ter wereld pubers, hun leefwijze en de neurologische processen in hun hersenen systematisch door de jaren heen gevolgd.

Eveline Crone (1975) ontdekte dat niet elk onderdeel van het menselijk brein zich tegelijk ontwikkelt. In de puberteit nemen delen van de hersenen die emotie ervaren een voorsprong op de delen die belangrijk zijn voor beheersing. Dat helpt ongeremd, risicovol en onverantwoord pubergedrag te verklaren. 

Met haar vernieuwende inzichten heeft Crone richting gegeven aan een heel nieuw onderzoeksveld. In Leiden doet het door haar opgerichte Brain and Development Research Center onderzoek naar hersenprocessen van pubers. Ze gebruikt daarvoor combinaties van allerlei verschillende wetenschappelijke methoden, van functionele MRI-hersenscans en hartslagmetingen tot psychologische testen.

Kenmerkend voor Crone is dat zij de adolescentie niet ziet als een onvermijdelijk kwaad maar als een nuttige ontwikkelingsperiode, een fase waarin de hersenen leren zich te oriënteren op een grotere sociale omgeving. De inzichten uit het onderzoek van Eveline Crone kunnen helpen om onderwijs en samenleving beter in te richten met het oog op de mogelijkheden van jongeren.

Over de laureaat

Eveline Crone (1975) studeerde Ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde aan dezelfde universiteit. Na twee jaar onderzoek aan de University of California in Davis werd ze onderzoeker in Leiden en in 2009 benoemde die universiteit haar tot hoogleraar in de neurocognitieve ontwikkelingspsychologie.

Ze participieert in een groot nationaal ‘zwaartekrachtprogramma’ op het gebied van neuro-imaging, maakt deel uit van de ERC Scientific Council en treedt op als ‘boegbeeld’ voor Hersenen, Cognitie en Gedrag, een onderdeel van de Nationale Wetenschapsagenda.

In 2015 kreeg Crone een VICI-beurs van NWO, in 2016 een prestigieuze Consolidator Grant van de European Research Council. In 2017 won ze de Ammodo KNAW Award, en kreeg ze de Spinozapremie van NWO.

Eveline Crone was voorzitter van De Jonge Akademie en is nu lid van de KNAW en de Academia Europaea. 

Carsten de Dreu, hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie aan de Universiteit van Amsterdam, ontvangt de Dr. Hendrik Muller Prijs voor de gedrags- en maatschappijwetenschappen 2015. Hij krijgt de prijs voor zijn gehele oeuvre. De Dreu doet onder meer onderzoek naar samenwerking en conflicthantering binnen groepen, en naar creativiteit en innovatie.

Carsten de Dreu (1966) heeft belangrijk onderzoek gedaan naar samenwerking binnen én tussen groepen, onder andere naar onderhandelingsprocessen, conflict en conflictculturen, en besluitvorming. Zijn onderzoek heeft onder meer duidelijk gemaakt wanneer onderhandelingen tussen personen in kleinere groepen kunnen leiden tot creatievere en voor iedereen voordeliger oplossingen. Belangrijk daarbij is dat mensen niet slechts als homo economicus opereren maar dat er allerlei sociale dimensies in het spel zijn bij samenwerking en competitie tussen mensen.

Doordat De Dreu bovendien kijkt naar de rol van neurobiologische factoren, heeft hij, aldus de jury van de prijs, het inzicht in wat sociaal gedrag bepaalt en verandert enorm verdiept en gepreciseerd. Zijn werk heeft grote praktische betekenis voor de samenstelling van teams en het bevorderen van innovatie en hoogwaardige besluitvorming. Ook heeft zijn werk eraan bijgedragen wijdverspreide misvattingen, zoals dat over oxytocine als ‘love hormone’ te weerleggen.

Over de laureaat

De Dreu is sinds 1998 hoogleraar aan de psychologische faculteit van de Universiteit van Amsterdam. Sinds 2015 is hij verbonden aan het Center for Experimental Economics and Political Decision Making (CREED) van die universiteit. Dit academisch jaar is hij als rector’s fellow te gast bij Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS-KNAW) in Wassenaar, waar hij zijn recente onderzoek rondom creativiteit en innovatie een verdere impuls hoopt te geven.

Na een studie en promotie in de psychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen werkte De Dreu aan de universiteit van Louvain-la-Neuve en aan de RUG en de UvA. Hij was gastdocent in onder meer Yale, bij de Carnegie Mellon University, en aan de universiteiten van Granada en Leiden.
Carsten de Dreu was van 2008 tot 2011 voorzitter van de European Association for Social Psychology, hij is lid van de KNAW en ontving tientallen (inter)nationale prijzen voor zijn werk.

Rien van IJzendoorn, hoogleraar gezinspedagogiek aan de Universiteit Leiden, ontvangt de Dr. Hendrik Muller Prijs voor de gedrags- en maatschappijwetenschappen 2013. Hij krijgt de prijs voor zijn gehele oeuvre.

Prof. dr. Rien van IJzendoorn (1952) doet onderzoek naar de invloed van opvoeding op de ontwikkeling van kinderen. Ouders en andere opvoeders zijn van cruciaal belang voor de ontwikkeling van kinderen in alle leeftijdsfasen. Het onderzoek van Van IJzendoorn en zijn team naar kinderen die opgroeien in extreme omstandigheden zoals in weeshuizen laat overtuigend zien hoezeer de ontwikkeling van kinderen door hun pedagogische omgeving wordt bepaald. Het werk van ouders is niet gedaan bij conceptie of geboorte, kinderen en jeugdigen hebben hun ouders daarna nog broodnodig. Het observationeel en experimenteel onderzoek van Van IJzendoorn en zijn team heeft geleid tot nieuwe inzichten in het ingewikkelde samenspel tussen genen en pedagogische omgeving, en kent directe toepassingen, bijvoorbeeld in de kinderopvang en de jeugdzorg.

In zijn onderzoek snijdt Van IJzendoorn prangende maatschappelijke problemen aan. Onderzoek naar de effecten van adoptie, de gevolgen van traumatische ervaringen in de Holocaust op de volgende generaties, de prevalentie van kindermishandeling, misbruik in de jeugdzorg en de kwaliteit van kinderopvang getuigen van zijn maatschappelijke betrokkenheid. Van IJzendoorn heeft er bovendien altijd voor gezorgd dat zijn onderzoeksresultaten direct bruikbaar en toegankelijk waren voor politiek, publiek en pedagogische professionals. Zo was Van IJzendoorn medeoprichter van het Adoptie Driehoek Onderzoeks Centrum, een digitaal wetenschappelijk onderzoekscentrum en informatiecentrum, gericht op onderzoek en verspreiding van kennis over de effecten van adoptie en pleegzorg. Zijn onderzoek naar de kwaliteit van kinderopvang en naar kindermishandeling was stof voor debatten in de Tweede Kamer.

Over de laureaat

Rien van IJzendoorn heeft nationaal en internationaal een unieke bijdrage aan de pedagogische wetenschappen geleverd en ontving daarvoor erkenning in binnen- en buitenland. Zijn publicatielijst beslaat ruim 280 artikelen in internationale wetenschappelijke tijdschriften, en zijn werk werd meer dan 20.000 keer geciteerd. Zijn H-index van 71 is indrukwekkend. Hij is lid van de KNAW, ontving in 2004 een Spinoza-premie, en kreeg in 2012 samen met een aantal andere vooraanstaande Nederlandse onderzoekers een NWO Zwaartekracht-subsidie voor het Consortium Individual Development dat onderzoekt waarom het ene kind zich beter ontwikkelt dan het andere.Van IJzendoorn ontving een eredoctoraat van de Universiteit van Haifa in 2008. Ook kreeg hij in 2011 de Aristoteles Prijs van de European Federation of Psychologists’ Associations (EFPA) en de Bowlby-Ainsworth Award voor zijn onderzoek naar gehechtheid. Rien van IJzendoorn begeleidde meer dan 50 promovendi, van wie inmiddels acht tot hoogleraar zijn benoemd.

Patti Valkenburg, hoogleraar Jeugd en media aan de Universiteit van Amsterdam, heeft de Dr. Hendrik Muller Prijs voor de gedrags- en maatschappijwetenschappen 2011 ontvangen.

Valkenburg heeft haar vakgebied - het gebruik en de invloed van media op kinderen en jongeren - op eigen houtje ontwikkeld. Ze ontwikkelde theorieën om bijvoorbeeld de effecten van media op de fantasie van kinderen te begrijpen, en bedacht een model om te verklaren welke mediavoorkeur kinderen van verschillende leeftijden hebben. Haar ideeën zijn een belangrijk uitgangspunt geweest bij de ontwikkeling van de Kijkwijzer. Haar onderzoek biedt wetenschappelijk inzicht in de vraag hoe een kind in de loop van zijn jeugd omgaat met sociale media, en welke invloed genetische aanleg en de omgeving binnen en buiten het gezin daarop hebben. Op haar vakgebied behoort Patti Valkenburg tot de absolute top: ze is de meest geciteerde Europese onderzoeker in haar vakgebied, ontving tal van prijzen en speelt internationaal een belangrijke rol bij de organisatie van haar vakgebied.

Over de laureaat

Prof. dr. Patti Valkenburg (1958) begon laat aan haar academische carrière – ze ging op haar 30ste studeren - maar die nam daarna snel een enorme vlucht. Sinds haar promotie in 1995 is haar onderzoek zonder onderbreking gefinancierd door KNAW, NWO en de European Research Council. Valkenburg is sinds 1998 hoogleraar Jeugd en media aan de afdeling Communicatiewetenschap van de UvA, en ze is oprichter en wetenschappelijk directeur van het Center for Research on Children, Adolescents and the Media, een van de grootste in zijn soort wereldwijd. Begin dit jaar werd ze benoemd tot eerste faculteitshoogleraar aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de UvA.  Valkenburg is dit jaar eveneens als lid toegetreden tot de KNAW.

Dorret Boomsma, hoogleraar biologische psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, heeft de Dr. Hendrik Muller Prijs voor de Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2009 ontvangen.

Volgens de Akademie heeft Dorret Boomsma Nederland op de kaart gezet van het onderzoek naar gedragsgenetica en tweelingenstudies. Ze heeft een sleutelpositie op het snijvlak van gedragswetenschappen en genetica, en doet in meerdere vakgebieden op het hoogste niveau mee.

Dorret Boomsma staat aan de wieg van het Nederlands Tweelingen Register www.tweelingenregister.org waarin de gegevens van bijna 40.000 twee- en meerlingen zijn opgenomen. Met die gegevens doet ze onderzoek naar waar wij aanleg voor hebben, en wat door de omgeving bepaald wordt: verslaving, risico op hart- en vaatziekte of depressie bijvoorbeeld. Depressies van jonge kinderen blijken een kwestie van aanleg. Ook het IQ is voor een groot deel erfelijk bepaald, en die invloed wordt sterker naarmate je ouder wordt, toonde Boomsma aan.

Over de laureaat

Prof. dr. D.I. Boomsma (1957) is sinds 1998 hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ze is gespecialiseerd in genetisch onderzoek bij tweelingen, gedragsgenetica en genetische epidemiologie. In 2001 ontving ze de prestigieuze Spinozapremie van NWO, en vorig jaar kreeg ze een Advanced Grant van de European Research Commission, de grootste Europese subsidie. Boomsma is lid van de KNAW. Ze begeleidde al meer dan veertig promovendi, en is bovendien voortdurend bezig om een algemeen publiek bij de resultaten van haar onderzoek te betrekken. Begin dit jaar verscheen haar boek Tweelingenonderzoek. Wat meerlingen vertellen over de mens dat is bedoeld voor geïnteresseerde buitenstaanders.

Marc Groenhuijsen, hoogleraar victimologie aan de Universiteit van Tilburg, heeft de Dr. Hendrik Muller Prijs voor de Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2007 ontvangen.

Volgens de Akademie is Groenhuijsen zowel nationaal als internationaal een coryfee op het terrein van slachtofferhulp en is hij een gezaghebbend jurist, die uitmunt in het systematisch doordenken van problemen. 'Hij is een jurist zoals maatschappijwetenschappers zich wensen, maar in de bestaande juristenwereld zelden wordt aangetroffen', aldus de jury.

Over de laureaat

Prof. mr. dr. Marc S. Groenhuijsen (1956) is hoogleraar straf- en procesrecht en victimologie bij het Departement Strafrecht aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de Universiteit van Tilburg. Hij is tevens raadsheer-plaatsvervanger in het Gerechtshof te Arnhem. Daarnaast is hij wetenschappelijk directeur van INTERVICT, een multidisciplinair onderzoeksinstituut voor victimologie aan de Universiteit van Tilburg. Zijn expertise ligt op het terrein van slachtofferrechten, herstelrecht en mediation. Groenhuijsen studeerde rechten in Utrecht en promoveerde in 1985 cum laude aan de Universiteit van Leiden op een baanbrekend proefschrift over schadevergoeding aan slachtoffers van delicten. Sinds 1987 is hij als hoogleraar werkzaam in Tilburg.

De hoogleraren marketing Jan-Benedict Steenkamp en Michel Wedel hebben de Dr. Hendrik Muller Prijs voor de Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2005 ontvangen.

Volgens de Akademie hebben Steenkamp en Wedel Nederland op de kaart gezet van het internationale, wetenschappelijk onderbouwde marketingonderzoek. Met hun onderzoek hebben ze het imago en de status van het vak marketing sterk verbeterd en het vakgebied op academisch niveau gebracht.

Volgens de jury betekent de toekenning van de prijs aan Jan-Benedict Steenkamp en Michel Wedel niet alleen een erkenning van deze twee uitzonderlijke wetenschappers, maar ook een erkenning van het vakgebied van de marketing.

Over de laureaten

Prof. dr. ir. J.E.B.M. Steenkamp (1959) is researchhoogleraar Marketing bij CentER, Center of Economic Research, GfK hoogleraar International Marketing Research en hoogleraar internationale marketing bij de Tias Business School van de Universiteit van Tilburg. Hij studeerde economie en business administration aan Wageningen Universiteit, waar hij in 1989 ook promoveerde. Steenkamp houdt zich vooral bezig met nationaal en internationaal onderzoek naar verschillende aspecten van marketingstrategie en onderzoeksmethodologie. Steenkamp geldt als een toonaangevend onderzoeker op zijn vakgebied. Hij publiceerde meer dan honderd artikelen in belangwekkende wetenschappelijke tijdschriften. Hij hoort bij de top drie van meest geciteerde en bij de top vijf van meest productieve wetenschappers in Nederland.
 

De hoogleraren marketing Jan-Benedict Steenkamp en Michel Wedel hebben de Dr. Hendrik Muller Prijs voor de Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2005 ontvangen.

Volgens de Akademie hebben Steenkamp en Wedel Nederland op de kaart gezet van het internationale, wetenschappelijk onderbouwde marketingonderzoek. Met hun onderzoek hebben ze het imago en de status van het vak marketing sterk verbeterd en het vakgebied op academisch niveau gebracht.

Volgens de jury betekent de toekenning van de prijs aan Jan-Benedict Steenkamp en Michel Wedel niet alleen een erkenning van deze twee uitzonderlijke wetenschappers, maar ook een erkenning van het vakgebied van de marketing.

Over de laureaten

Prof. dr. M. Wedel (1957) is ere-hoogleraar Marktonderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen en bezet de Dwight F. Benton Chair of Marketing aan de Steven M. Ross School of Business van de Universiteit van Michigan in Ann Arbor, Verenigde Staten. Hij is als bioloog en statisticus afgestudeerd en promoveerde in 1990 op het vakgebied marketing aan de Wageningen Universiteit. Wedels interesse gaat in het bijzonder uit naar methoden en technieken van marktonderzoek en de toepassing van statistische en econometrische methoden op marketingproblemen, bijvoorbeeld op het gebied van visuele aandacht voor marketinguitingen. Zijn onderzoek is doorgaans multidisciplinair van opzet. Zijn meer dan honderd artikelen zijn meer dan duizend keer geciteerd en zijn niet alleen verschenen in gezaghebbende internationale tijdschriften op het gebied van de marketing, maar ook op het gebied van econometrie, psychometrie en statistiek.

Peter Hagoort heeft de Dr. Hendrik Mullerprijs voor de Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2003 ontvangen.

Hagoort, directeur van het vorig jaar geopende F.C. Donders Centre for Cognitive Neuroimaging in Nijmegen, is volgens de Akademie een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de cognitieve neurowetenschap. De komst van technieken als functional magnetic resonance imaging maakt het neurowetenschappers mogelijk om 'het brein in actie' te bestuderen, en Hagoort neemt in dat onderzoek een vooraanstaande plaats in.

Over de laureaat

Prof. dr. Peter Hagoort (1954) studeerde psychologie en biologie in Utrecht en Nijmegen en hij deed zijn promotie-onderzoek naar afasie aan het Max-Planck-Institut für Psycholinguistik in Nijmegen. Vanaf 1990 is Hagoort bij datzelfde instituut hoofd van het onderzoeksprogramma 'Neurocognition of Language Processing'. In 1999 volgde een benoeming tot hoogleraar neuropsychologie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Hagoort is directeur van het in 1999 opgerichte F.C. Donders Centre for Cognitive Neuroimaging, dat vorig jaar officieel geopend werd. Dat instituut doet met de modernste apparatuur onderzoek naar cognitieve vermogens, zoals waarnemen en ruimtelijke oriëntatie, motoriek, geheugen, denken, spreken en taal verstaan, en de stoornissen die daarbij kunnen optreden als de hersenen beschadigd zijn, zoals afasie en Alzheimer.

Professor Hagoort wordt internationaal erkend als Nederlands belangrijkste onderzoeker op het gebied van de cognitieve neurowetenschap. Hij heeft naam gemaakt op het gebied van de verwerking van grammaticale informatie, de taalproductie (hoe komt een gesproken zin tot stand), en de afasie, een stoornis in het taalgebruik na beschadiging van de linkerhersenhelft. Publicaties van Hagoort verschenen in internationale tijdschriften als Science en PNAS.

Peter van der Veer heeft de Dr. Hendrik Muller Prijs voor gedrags- en maatschappijwetenschappen 2001 ontvangen.

Hij krijgt de prijs voor zijn doorbraak in het Nederlandse godsdienstwetenschappelijk onderzoek, dat lange tijd gedomineerd werd door een christelijk perspectief. De cultureel antropoloog Van der Veer heeft de nadruk verlegd naar de maatschappelijke rol van godsdienst in de ruimste zin.

De KNAW is van mening dat Peter van der Veer een belangrijke impuls heeft gegeven aan het godsdienstwetenschappelijk onderzoek in Nederland, dat daardoor aansluiting heeft gekregen bij de internationale voorhoede. Hij is niet alleen in zijn eigen onderzoek, maar ook als programmaleider succesvol, hetgeen blijkt uit de zeer lovende oordelen van visitatiecommissies.

Over de laureaat

Prof. dr. P.T. van der Veer (1953) houdt zich bezig met de relatie tussen godsdienst en maatschappij, en meer specifiek het nationalisme. Hij studeerde Indo-Iraanse talen en culturen aan de Rijksuniversiteit Groningen, promoveerde in 1986 in de culturele antropologie aan de Universiteit Utrecht en werd in 1992 benoemd als hoogleraar aan de UvA. Peter van der Veer is directeur van het onderzoekscentrum Godsdienst en Maatschappij en van de Amsterdamse School voor Sociaal-wetenschappelijk Onderzoek van de UvA, voorzitter van het International Institute for Asian Studies (IIAS) en mededirecteur van het in Leiden gevestigde International Institute for the Study of Islam in the Modern World (ISIM).

In de jaren zeventig en tachtig deed Van der Veer veldwerk in India naar de etnisch-religieuze strijd tussen hindoes en moslims. Hij wordt beschouwd als een van de toonaangevende deskundigen op dit terrein. Een van de belangrijke resultaten van zijn onderzoek is dat hij aantoont dat sociale ontwikkelingen in het moderne Europa en Azië historisch als interdependent gezien moeten worden: het nationalisme in India en Engeland houdt bijvoorbeeld verband met elkaar, en iets dergelijks geldt voor Nederland en Indonesië.

Publicaties van zijn hand zijn onder meer Religious Nationalism (1994), Conversion to Modernities (1996), Orientalism and the Post-Colonial Predicament en Imperial Encounters (2001).

1999

P. Rietveld

1997

Wout Ultee

1995

W.H. Buiter, Verenigd Koninkrijk

1993

Pim Levelt

1991

A. Lijphart, Verenigde Staten