KNAW Early Career Award

Trude Dijkstra
Universitair Docent Boekwetenschap, Universiteit van Amsterdam, Faculteit Geesteswetenschappen
Welke rol had drukwerk in vroege ontmoetingen tussen Europa en Azië? Trude Dijkstra ontwikkelde een innovatieve benadering voor de studie van drukwerk in het zeventiende-eeuwse Europa. Door boekwetenschap te combineren met medische én wetenschapsgeschiedenis, brengt Dijkstra in kaart hoe drukwerk, culturele uitwisseling en intellectuele geschiedenis samenhangen. Zo geeft haar werk inzicht in hoe kennis in verschillende culturen werd verspreid en verankerd door de jaren heen.  Dijkstra’s onderzoek leidde tot baanbrekende nieuwe inzichten in vroegmoderne interculturele contacten tussen China en Europa. Met haar innovatieve ideeën verlegt Dijkstra de grenzen binnen haar vakgebied Boekwetenschap.
 
Anna Moles
Universitair Docent Mediterrane Archeologie en Menselijke Osteoarcheologie, Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit der Letteren
Welke impact hebben grootschalige sociale veranderingen op individuele levens en groepen mensen? De integratie in het Romeinse Rijk en de introductie van het Christendom zijn voorbeelden van deze veranderingen. Om op dergelijke vragen antwoord te krijgen onderzoekt archeoloog Anna Moles menselijke skeletresten. Hiervoor werkt zij zowel met natuurwetenschappelijke methoden als met archeologische en historische data. Haar werkveld richt zich met name op het Middellandse Zeegebied, meer specifiek Griekenland. Daarnaast werkt Moles ook aan een onderzoek over middeleeuws Nederland en de Maya-beschaving. Met haar onderzoek slaat ze een brug tussen natuurwetenschap en geesteswetenschappen, en levert ze een historisch perspectief op huidige maatschappelijke vraagstukken, zoals de relatie tussen gezondheid, dieet, leeftijd, gender en sociale status.
 
Marthe Stevens
Universitair docent, Radboud Universiteit, afdeling Wijsgerige ethiek en politieke filosofie en de Interdisciplinary Hub for Digitalization and Society
Van gezondheidsapps op je telefoon tot leerlingvolgsystemen op basisscholen: de digitalisering van de zorg en het onderwijs is in volle gang. Marthe Stevens bestudeert het gebruik van nieuwe technologie in onze samenleving. Door inzichten uit de techniekfilosofie, kritische data studies, en wetenschap- en techniek studies met elkaar te combineren, reflecteert Stevens op de maatschappelijke gevolgen van technologische innovaties. Haar werk helpt zowel onderzoekers beter te begrijpen hoe digitalisering werkt, als het bredere publiek te laten inzien wat de risico's zijn als grote technologiebedrijven te veel macht krijgen. Zo draagt Stevens werk bij aan verantwoorde digitalisering en het inperken van de invloed van Big Tech op onze levens.

Lonneke Lenferink
Universitair docent, Universiteit Twente, Faculteit Behavioural, Management and Social Sciences
Lonneke Lenferink onderzoekt rouw en verstoorde rouwklachten bij volwassenen en kinderen. Haar onderzoek richt zich op het verlies van een dierbare bij een natuurlijke dood, maar ook op rouw in uitzonderlijke situaties zoals bij langdurige vermissing, moord, een verkeersongeval, de MH17-vliegramp of de COVID-pandemie. Lenferink brengt originele invalshoeken en nieuwe onderzoeksmethoden naar het wetenschappelijke veld. Zo maakt zij binnen haar vakgebied als eerst gebruik van een methodologie waarbij deelnemers worden gevraagd gedachten en gevoelens bij te houden om langdurige rouw in het dagelijks leven te beoordelen en behandelen. Ook onderzoekt ze hoe rouw bij ouders en kinderen op elkaar inwerkt. De resultaten van haar onderzoeken verspreid zij in samenwerking met Fonds Slachtofferhulp via de publieke website www.rouwbehandeling.nl, die zij samen ontwikkelde met Fonds Slachtofferhulp.
 
Tine Molendijk
Universitair hoofddocent, Nederlandse Defensie Academie, Faculteit Militaire Wetenschappen
Welke psychologische schade kunnen militairen oplopen wanneer hun morele of ethische overtuigingen geweld wordt aangedaan? Tine Molendijk bestudeert de sociale en psychologische impact van geweld en morele dilemma’s binnen de krijgsmacht. De kern van haar werk is beter begrijpen hoe oorlog en militaire operaties het leven van mensen raken. Onderdeel hierin is het reflecteren op de morele, psychologische en sociale implicaties van alle vormen van geweld. Dit varieert van bovenmenselijke veerkracht tot onmenselijke vernietiging. Zo draagt Molendijk bij aan het beter belichten en bevatten van de werkelijke tol die oorlog eist.  
 
Alberto Quintavalla
Universitair docent, Erasmus Universiteit, Erasmus School of Law
Alberto Quintavalla onderzoekt de impact van kunstmatige intelligentie (AI) op het volledige spectrum van mensenrechten. Daarnaast onderzoekt hij ook de milieurisico’s van AI. Door deze belangrijke vakgebieden te integreren met het recht, creëert hij waardevolle inzichten op Europees en internationaal niveau. Quintavalla legt namelijk bruggen tussen theoretische inzichten en de praktische aspecten van Europees beleid, wat essentieel is voor het ontwikkelen van effectief Europees recht en beleid voor AI, milieubeleid en mensenrechten. Ook weet hij zijn inzichten op een toegankelijke manier over te brengen aan rechtsgeleerden, wat Quintavalla’s werk van grote waarde maakt voor zowel academici als juristen in de praktijk.

Jonne Doorduin
Technisch geneeskundige en universitair docent, Radboud universitair medisch centrum, afdeling Intensive Care
Jonne Doorduin onderzoekt ademhalingsproblemen en kunstmatige ademhaling op de intensive care en bij mensen met een spierziekte. Een van zijn belangrijkste bevindingen is dat ademhalingsspieren bij aangeboren spierziekten opvallend kunnen afwijken van de spierkracht in de ledematen. Hierdoor weten we nu dat regelmatige controle van de ademhalingsfunctie bij deze patiënten essentieel is. Met zijn kennis van zowel de geneeskunde als technologie ontwikkelt Doorduin innovatieve ideeën die ook werkelijk klinisch toegepast worden. Zijn oplossing om met de echografie de ademhalingsspieren te meten is daar een voorbeeld van. Ook vergroot Doorduin de zichtbaarheid van zijn vak, door bijvoorbeeld met Spierziekten Nederland voorlichting te geven aan patiënten met een spierziekte en ademhalingsproblemen.
 
Suzanne Fustolo-Gunnink
Onderzoeker, Sanquin Bloedvoorziening, Klinische epidemiologie en geneeskunde, Amsterdam
Suzanne Fustolo-Gunnink onderzoekt hoe de transfusie van bloedplaatjes in te vroeg geboren kinderen het beste kan plaatsvinden. Sommige prematuur-geboren baby’s hebben een tekort aan bloedplaatjes, waarvoor ze behandeld kunnen worden met transfusies met bloedplaatjes om daarmee bloedingen te voorkomen. Fustolo-Gunnink heeft aangetoond dat, verassend genoeg, het geven van minder in plaats van meer bloedplaatjes, leidt tot betere uitkomsten. Hierdoor is de behandelingsstrategie van deze kwetsbare patiëntengroep aangepast. Sindsdien zette Fustolo-Gunnink een internationaal onderzoeksnetwerk op dat Europese studies uitvoert en richtlijnen ontwikkelt. Daarnaast brengt zij vanuit de complexiteitswetenschap experts uit verschillende disciplines samen. Samen ontwikkelen ze praktische handreikingen die kunnen worden toegepast in medisch onderzoek en richtlijnontwikkeling.
 
Kak Khee Yeung
Vaatchirurg, Amsterdam UMC, Vrije Universiteit
Kak Khee Yeung combineert klinisch vakmanschap met grensverleggend wetenschappelijk onderzoek naar aneurysma’s. Een aorta-aneurysma is een verwijding van de lichaamsslagader die kan scheuren, wat helaas tot meer dan tachtig procent van de gevallen leidt tot overlijden. Op dit moment is het niet mogelijk om te voorspellen of een aneurysma kan scheuren. Ook is er geen medicatie beschikbaar om een gescheurd aneurysma te behandelen. Yeung richt zich op het vinden van zogenaamde biomarkers (meetbare indicatoren) in het lichaam, die het ziekteverloop bij vaatpatiënten met een aorta-aneurysma kunnen voorspellen. Yeung onderzoekt veel methoden om tot meer inzicht te komen; van het opzetten van een biobank met cellijnen en klinische data van duizend verschillende patiënten tot het creëren van in-vitro 3D-modellen en het gebruiken van kunstmatige intelligentie.

Christian Büll
Universitair Docent Biomoleculaire Chemie, Radboud Universiteit, Instituut voor Moleculen en Materialen
Christian Büll heeft een innovatieve methode ontwikkeld om menselijke mucines, grote eiwitten bedekt met complexe suikermoleculen genaamd glycanen, te produceren en te bestuderen. Mucines beschermen de binnenkant van diverse organen, zoals de darm, en spelen een belangrijke rol in de interactie met het darmmicrobioom, een verzameling van verschillende bacteriën in de darmen. Voorheen was het moeilijk om deze moleculen te onderzoeken omdat ze lastig na te maken waren door hun complexe structuur. Büll  ontdekte dat glycanen speciale patronen vormen die herkend worden door bepaalde immuuncellen. Met deze ontdekking kan verder worden onderzocht hoe deze suikerstructuren informatie doorgeven aan ons immuunsysteem en zo onze gezondheid beïnvloeden. Büll hoopt met deze technologie biologische geneesmiddelen te ontwikkelen die in samenwerking met de darmflora en het immuunsysteem de gezondheid van de mens de versterken.
 
Antoni Forner-Cuenca
Universitair hoofddocent, Technische Universiteit Eindhoven, Department of Chemical Engineering and Chemistry
Antoni Forner-Cuenca doet onderzoek naar de opslag en omzetting van elektrochemische energie. Hierbij richt hij zich met name op het ontwerp, de ontwikkeling en toepassing van nieuwe functionele materialen en systemen met een sterke focus op elektrodes. Oftewel: materialen die elektriciteit geleiden en overbrengen in elektrochemische systemen en processen. Een van Forner-Cuenca’s belangrijkste doorbraken is het maken van speciale poreuze elektroden, materialen die stroom geleiden en kleine gaatjes hebben, waardoor chemische reacties efficiënter verlopen. Hij ontwikkelde een nieuwe techniek om deze elektroden te produceren, iets wat voorheen niet mogelijk was. Forner-Cuenca hecht veel waarde aan de vertaling van fundamentele kennis uit zijn wetenschappelijk onderzoek naar concrete toepassingen voor energieopslag en -conversie.
 
Tijs Karman
Universitair docent Theoretical and Computational Chemistry, Radboud Universiteit, Instituut voor moleculen en materialen
Tijs Karman bedacht dat het mogelijk moet zijn om verlies van moleculen door botsingen te voorkomen via het afschermen door middel van microgolven. Een microgolf is een elektromagnestische straling. Het principe van Kareman wordt nu gebruikt in onderzoek met moleculen die gekoeld worden tot zo dicht mogelijk bij het absolute nulpunt. Karman doet onderzoek naar deze ultrakoude moleculen, die hij rond één nanokelvin bestudeert. Bij nanokelvin-temperaturen bewegen de deeltjes in een stof zeer langzaam waardoor de effecten van de quantummechanica merkbaar worden, wat volledige controle over de moleculen mogelijk maakt. Deze bevindingen worden gebruikt voor toepassingen in quantumtechnologie en het onderzoeken van geavanceerde natuurkunde.

Charlotte E. Knowles

Universitair docent filosofie, Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Wijsbegeerte

Charlotte Knowles combineert in haar werk feministische filosofie met existentiefilosofie en fenomenologie. Haar onderzoek richt zich op diepgewortelde kwesties in genderdynamiek. Hoe kan het dat vrouwen soms stemmen op politici met vrouwonvriendelijke standpunten of deelnemen aan activiteiten die hun onderdanige rol benadrukken? Knowles past existentiële en fenomenologische perspectieven toe om dit soort vragen te onderzoeken. Vrijheid en autonomie - maar ook juist de angst hiervoor - staan hierbij vaak centraal. Zij brengt vernieuwende en vruchtbare inzichten aan het licht voor het beter begrijpen van de ‘medeplichtigheid’ van vrouwen in genderkwesties.

Alisa van de Haar

Universitair docent Oudere Franse letterkunde, Universiteit Leiden, Faculteit der Geesteswetenschappen

Van de Haar onderzoekt meertaligheid in de vroegmoderne Nederlanden door onder andere studie van literaire publicaties en archiefmateriaal. Ze nuanceert de algemene wetenschappelijke opvatting dat Franse invloeden uit het Vroegmoderne Nederlands zijn verdrongen wegens nationalistische gevoelens, en toont aan dat het Frans in deze periode juist veel gebruikers kende en regelmatig diende als inspiratie voor het Nederlands. In ander onderzoek biedt zij een vernieuwend perspectief op de relatie tussen migratie en taal, waarbij taalverschillen niet alleen als obstakel worden gezien, maar ook als iets waar zowel migranten als ontvangende gemeenschappen van kunnen profiteren.

Jeroen Dera

Universitair docent literatuurwetenschappen, Radboud Universiteit Nijmegen, Faculteit der Letteren

Dera bestudeert de manier waarop literatuuronderwijs in Nederland wordt vormgegeven, met aandacht voor zowel het perspectief van docenten als leerlingen. Zijn interdisciplinaire aanpak combineert literatuurwetenschappelijke en sociaalwetenschappelijke methoden. Hij toonde onder andere dat boekkeuzes van leerlingen met regelmaat afwijken van hun daadwerkelijke literaire voorkeuren door invloeden van lesmethodes, docenten en online platforms. Ook begeleidt Dera studies naar #BookTok, online ‘leesuitdagingen’ en de rol van lezen in de jongerencultuur, waarmee hij vooroploopt in het begrijpen van opkomende leesfenomenen. Dera's diepgaande analyses en praktische methoden leveren alomvattend en relevant werk op voor het onderwijs.

Mariëlle Wijermars

Universitair docent cybersecurity en politiek, Universiteit Maastricht, Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen

Mariëlle Wijermars onderzoekt informatiecontrole in autoritaire staten zoals Rusland, met specifieke aandacht voor digitale platformen. Haar expertise strekt zich uit tot zichtbare en onzichtbare mechanismen die deze informatiestromen beïnvloeden. Vernieuwend aan Wijermars’ onderzoek is haar benadering van digitale platformen als politieke actoren. Hierbij analyseert zij  op welke wijze de gebruiksvoorwaarden en algoritmes van deze platformen een rol spelen in de politieke processen van niet-democratische staten. Dit uitgangspunt maakt het mogelijk om het geheel aan mechanismen waarmee de circulatie van informatie kan worden beïnvloed, te onderzoeken.

Lianne Cremers

Universitair docent visuele en medische antropologie, Vrije Universiteit Amsterdam, Faculteit Sociale Wetenschappen, afdeling Organisatiewetenschappen & Universiteit van Amsterdam, Faculteit Gedrag en Maatschappij, afdeling Antropologie

Lianne Cremers richt zich op de interactie en gevolgen van langdurige crisissituaties voor menselijk welzijn. Ze combineert antropologie, rampenstudies en organisatiewetenschappen, met een opmerkelijke aandacht voor de stem van kwetsbare groepen. Zo werpt ze een nieuwe blik op therapietrouw bij patiënten in Khayelitsha, Zuid-Afrika waarbij ze benadrukt dat niet-gebruik van medicijnen vaak te maken heeft met complexe persoonlijke overwegingen. In ander onderzoek stimuleert Cremers burgerbetrokkenheid in beleidsvorming, zoals bij de impact van COVID-19 op jongeren, en integreert zij creatieve communicatiemethoden zoals films en kunstexposities. Deze originele, creatieve aanpak verbindt wetenschap en samenleving.

Elanie Rodermond

Universitair hoofddocent Criminologie, Vrije Universiteit Amsterdam, Faculteit der Rechtsgeleerdheid/ Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving

Elanie Rodermond bracht als eerste in Nederland alle terrorismeverdachten in kaart en onderzocht de aanloop naar zulke extreme daden. In haar onderzoek ontleent ze methodes uit  de criminologie en de juridische discipline. Haar bevindingen tonen onder andere aan dat plegers van terrorisme meer overeenkomsten hebben met plegers van reguliere criminaliteit dan voorheen gedacht. Ze waarschuwt tegen speciale terroristenafdelingen, omdat deze de resocialisatie kunnen bemoeilijken en in sommige gevallen radicale ideeën versterken. Rodermond richt zich ook op vrouwelijke daders (een onderbelichte groep), online extremisme en strategieën voor interventie.

Jorge Domínguez Andrés

Universitair docent interne geneeskunde, Radboudumc

Domínguez Andrés’ onderzoekt de verschillende (immuun)reacties van het lichaam op infecties. Hij richt zich hierbij op immunologie, vaccins, infectieziekten en evolutie. Zo bestudeerde hij de metaboliet dimethyl itaconaat, een stofje dat ons lichaam zelf aanmaakt als reactie op infecties, ontstekingen remt en het immuunsysteem versterkt. In een andere studie toonde hij aan dat de verbeterde immuunrespons, die ontstaat door blootstelling aan bepaalde infecties, op generaties kan worden overgedragen. Zijn onderzoek naar de invloed van evolutionaire processen op de menselijke immuunrespons kan leiden tot nieuwe benaderingen voor de behandeling en preventie van ziekten.

Marleen Kunneman

Universitair docent medical decision making, Leids Universitair Medisch Centrum

Kunneman onderzoekt hoe patiënten en hun zorgverleners samenwerken bij het opstellen van implementeerbare zorgplannen die naadloos aansluiten bij wat patiënten nodig hebben. Ze leidt het internationale ‘’Making Care Fit Collaborative”, een samenwerkingsverband dat zij zelf heeft opgericht met patiënten, mantelzorgers, onderzoekers, zorgontwerpers en beleidsmakers .  Haar onderzoek laat zien dat arts-patiënt samenwerking vaak gericht is op het volgen van de juiste procedures. Dit kan ten koste gaan van de menselijke aspecten van zorg, waardoor we ‘’zorg leveren’’ zonder te ‘’zorgen’’.

Anique Bellos-Grob

Universitair docent medische beeldvorming in de urogynaecologie, Universiteit Twente, Faculteit Technische Natuurwetenschappen

Bellos-Grob richt zich op multimodale medische beeldvorming in de urogynaecologie. Haar onderzoek gebruikt 4D echografie en staande MRI om bekkenbodemproblemen zowel liggend als staand te onderzoeken, wat een nieuwe diagnostische benadering is. Door haar dubbele aanstelling bij Universiteit Twente en ZGT te Hengelo/Almelo, staat zij in direct contact met de doelgroep van haar onderzoek en kan ze de expertise die ze in Twente opbouwt in de klinische praktijk toetsen. Zo zet zij deze nieuwe methodologieën in voor een betere diagnostiek voor vrouwen met verschillende bekkenbodemklachten (verzakkingen en totaalrupturen), en richt ze zich op optimalisatie van huidige behandelingen met bijvoorbeeld passende pessaria.

Christian Herff

Assistant Professor Computer Science, School for Mental Health and Neuroscience, Faculty of Health, Medicine and Life Sciences, Universiteit Maastricht

Herff verricht onderzoek op het gebied van brain-computer interfaces en neuroprothesen, en streeft naar een verband tussen natuurlijke en kunstmatige intelligentie. Zijn werk omvat de ontwikkeling van algoritmen voor invasieve elektrofysiologie (de studie van de elektrische eigenschappen van cellen en weefsels), waarmee hij een neuroprothese heeft gecreëerd die hersensignalen omzet in hoogwaardige audio. Deze innovatie zou het mogelijk kunnen maken dat mensen die door hersenschade niet meer kunnen spreken, geluid produceren door zich in te beelden dat ze praten.

Inge de Graaf

Universitair hoofddocent, Water Systems and Global Change group, Wageningen University & Research 

De Graaf onderzoekt de toekomstige beschikbaarheid van zoetwater, een uitdaging die wordt verergerd door de groeiende wereldbevolking en klimaatverandering. Via een innovatief model dat grondwaterdynamiek koppelt aan oppervlaktewater laat zij zien dat grondwateronttrekkingen een grote impact hebben op de natuur. Het beter begrijpen van de interactie tussen het grondwaterniveau, irrigatie van landbouwgrond en rivieren is van bijzonder belang. Dit onderzoek laat onder andere zien dat het een uitdaging is om op wereldwijde schaal op een duurzame manier voldoende voedsel te blijven produceren.

Antonija Oklopčič

Universitair docent astronomie, Universiteit van Amsterdam, Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica
 
Oklopčić heeft een nieuwe methode ontworpen om planeten te observeren die zich in een proces bevinden dat leidt tot het verliezen van hun atmosfeer, zoals dat bijvoorbeeld het geval is bij Mars. Innovatief aan haar aanpak is dat deze methode niet alleen theoretisch is ontwikkeld maar ook experimenteel is getest. Daarnaast heeft Oklopčić een nieuw theoretisch model ontwikkeld voor ontsnappende atmosferen van exoplaneten, wat inzicht biedt in de veranderingen van planeten na hun geboorte. Hiermee brengt ze nieuwe onderzoeksvelden aan het licht en opent ze baan voor andere technieken om atmosfeerverlies bij exoplaneten te bestuderen.

2022

• Marrigje Paijmans
• Janric van Rookhuijzen
• Ingrid de Zwarte
• Eddie Brummelman
• Sanne Kruikemeijer
• Bart van der Sloot
• Sophie Veldhuizen van Zanten
• Annemieke Witteveen
• Masoud Zamani Esteki
• Kathryn Barry
• Francesca Grisoni
• Bas Overvelde

2021

• Donya Alinejad
• Stefan Barakat
• Chiara Beneduce
• Martine Hoogman
• Kim Kampen
• Jonathan Mijs
• Tessa Quax
• Alberto Ravagnani
• Jorien Treur
• Lukas M. Verburgt
• Marthe Walvoort
• Lachezar Yanev

2020

• Vigjilenca Abazi
• Hieab Adams
• Roseriet Beijers
• Shari Boodts
• Ylona van Dinther
• Tineke Lenstra
• Maurits Meijers
• Jorik Nonnekes
• Hanno Sauer
• Michiel Veldhuis
• Michael Walter
• meLê yamomo

2019

• Romy Gaillard
• Marieke Hendriksen
• Berthe Jansen
• Namkje Koudenburg
• Tim Korevaar
• Geert Litjens
• Dong Nguyen
• Stephanie Rap
• Said Rodriguez
• Gijs Schumacher
• Carolien Stolte
• Niko Wanders