KNAW Early Career Partnerships-beurs voor interdisciplinaire bijeenkomsten

Toekomst van de Ouderenzorg in Nederland

Georganiseerd door Lander Vermeerbergen, universitair docent, Radboud Universiteit

Hoe gaan we om met ouderen? Hoe bieden we ze de zorg die ze nodig hebben en verdienen, terwijl personeelstekorten oplopen en de budgetten krimpen? Tijdens deze tweedaagse ‘Future Search’- bijeenkomst in maart, Nijmegen, kwamen 72 experts vanuit verschillende disciplines samen om na te denken over zorggemeenschappen van de toekomst. In een sessie van twee dagen verkenden niet alleen wetenschappers, maar ook ouderen, beleidsmakers, zorgprofessionals en anderen de toekomst van intensieve zorg voor ouderen. Het uiteindelijke doel was het vormgeven van de zorggemeenschappen van de toekomst. 

In de bijeenkomst kwam onder andere naar voren dat er behoefte is aan een nieuw sociaal contract waarbij burgers, organisaties, academici en overheid samen optrekken. Daarbij stonden vragen als ‘Wat is het perspectief dat we ouderen in de toekomst kunnen bieden?’ en ‘Hoe houden we het duurzaam en toekomstgericht?’ centraal. Een ander punt van aandacht voor de toekomst is de specialistische indeling van zorg; veel zorg vindt plaats in op zichzelf staande silo's waardoor er risico is op dubbel werk. Liever wordt er gewerkt naar zorggemeenschappen waar zorg die wanden overstijgt. 

Deelnemers organiseerden zich op de tweedaagse in actiegroepjes, die aan de slag gingen op  landelijk en op lokaal niveau. Meander Zorggroep, Vilente en ZZG Zorggroep speelden een cruciale rol als lokale actoren en mede-initiatiefnemers. Op 30 oktober organiseerde Vermeerbergen samen met enthousiaste deelnemers van de tweedaagse en onder deskundige begeleiding van Prepared Mind een terugkomdag. Op deze dag werd gereflecteerd op de acties die tijdens de tweedaagse waren vastgesteld. Ze constateerden dat er op lokaal vlak heel wat beweegt en keken samen hoe ze dit verder kunnen oppakken en tegelijk landelijk voor opschaling kunnen zorgen. 

Vermeerbergen ziet hierbij een duidelijke rol voor wetenschap, waarbij samen met de burger, organisaties en overheid de handen uit de mouwen worden gestoken. Hij stelt dat er nood is om op basis van wetenschappelijk inzichten evidence-based te kijken wat werkt en wat daarbij de randvoorwaarden zijn. Ook zegt hij daarover:  

‘Uiteindelijk gaat het niet alleen om het weten, maar ook om het veranderen: hoe zetten we dat inzicht om in actie? Als wetenschappers willen we samen met organisaties uit de praktijk, de overheid en burgers ons inzetten om een oplossing te bieden voor het zorginfarct.’

Tourism, Memory and Heritage: Geographies of cultural production, cultural memory and commemoration

Georganiseerd door Emmanuel Akwasi Adu-Ampong, Assistant Professor, Wageningen Universiteit & Research

Verhalen vormen een belangrijk onderdeel van een culturele identiteit. Maar wat voor verhalen vertellen we aan toeristen, met name als het gaat over koloniaal erfgoed en de geschiedenis van slavernij? Deze tweedaagse conferentie bracht meer dan 60 deelnemers samen om te bespreken hoe studies over toerisme kunnen bijdragen aan de discussie over slavernij en koloniaal erfgoed, met name in de driehoek Ghana-Suriname-Nederland. De groep bestond uit academici, beleidsmakers, mensen werkzaam in de toerisme- of cultuursector, ondernemers, beleidsmedewerkers en journalisten uit Ghana, Suriname, het Verenigd Koninkrijk, Servië, Brazilië, Duitsland en Nederland.

De aanwezigen kwamen op Dag 1 samen bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis en op Dag 2 bij het Trippenhuis. Ook namen zij deel aan de 'Memre Waka' (Memory Walk) herdenkingsmars en een Black Heritage Tour door Amsterdam om de 'verborgen geschiedenis' van de vroege zwarte aanwezigheid in de stad te verkennen. De bijeenkomst benadrukte 'de kracht van verhalen' en de rol die erfgoedlocaties en andere culturele initiatieven spelen bij het overbrengen van deze geschiedenis en herinneringen eraan naar een breed publiek. Ook werd er discussie gevoerd over het belang van het ontmaskeren van mythen en onjuiste voorstellingen van de geschiedenis van slavernij, en de noodzaak om verzet tegen slavernij te benadrukken. Het geweld en de dehumanisatie gepleegd door voormalige Europese slavenhouders worden nog steeds regelmatig geminimaliseerd door culturele instellingen en de toerisme-industrie.

De bijeenkomst bracht veel nieuwe observaties voort die uitgebreider onderzoek verdienen. Als gevolg van het congres wordt daarom gewerkt aan een thematisch issue en een standpuntbepaling (position paper). Dit kan worden ondertekend door alle deelnemers die dat wensen, als getuigenis van het belang van het verbreden en verdiepen van onderzoek in het interdisciplinaire veld van toerisme, erfgoed en herinnering, vooral met betrekking tot sporen van slavernij en kolonialisme. Er zal ook een formeel netwerk worden opgezet, zodat alle aanwezigen relevant kennis en nieuws kunnen blijven delen, en teams kunnen vormen om financieringsaanvragen en onderzoeksvoorstellen op te stellen.

Voor een uitgebreid verslag over de bijeenkomst, zie de rapportage van Carol Ann Dixon. Zij is education consultant, academic researcher with interests in African and Caribbean diaspora histories en nam deel aan de bijeenkomst.