Kan longkanker kunstmatig worden opgespoord? Hebben politieke partijen de kiezer wel in het oog tijdens het campagne voeren? Kun je een verhaal omwerken tot muziek? En zou de Frankensteinmug de oplossing kunnen zijn in de strijd tegen malaria? Zie hier een greep uit de twaalf winnaars, gekozen uit de 287 inzendingen die de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) ontving voor de jaarlijkse KNAW Onderwijsprijs.
Deze prijs is in 2008 ingesteld om het wetenschappelijk denken in het voortgezet onderwijs te stimuleren. De jury is er in geslaagd per vwo-profiel drie winnaars aan te wijzen, maar dat was geen gemakkelijk taak. Het niveau is ‘ongelooflijk goed’ en er is op ‘inventieve wijze’ onderzoek gedaan, aldus de jury.
Dit zijn, in willekeurige volgorde, per profiel de geselecteerde werkstukken.
Leerlingen: Isa de Baay, Chloë de Beijer en Yanna van den Heuvel; Montessori College, Nijmegen
In een documentaire wordt onderzocht wat feminisme precies is, welke betekenis het vandaag de dag heeft en hoe we de tegenstrijdige ideeën rondom dit thema kunnen laten verdwijnen.
Leerlingen: Paul Stam en Keete Beckeringh; UniC, Utrecht
Er is nog veel ruimte voor verbetering in de begeleiding van hoogbegaafde scholieren. Hoe kunnen scholen, hoogbegaafdheidscoördinatoren en docenten met interesse in hoogbegaafdheid dit het beste aanpakken?
Leerling: Loris Pesare; Het Amsterdams Lyceum, Amsterdam
Dante’s beroemde reis door het donkere woud, de hel, het vagevuur en de hemel is op creatieve wijze omgezet naar een driekwartier durend muzikaal werk. Het werkstuk bestaat uit het muziekstuk en een verslag van de aanpak.
Leerlingen: Lara Löwinger en Ronja Hartman; Spinoza Lyceum, Amsterdam
Dit werkstuk laat zien hoe de campagnevoering van politieke partijen tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 heeft bijgedragen aan het wantrouwen van burgers tegenover politieke bewindspersonen in de daaropvolgende regeerperiode.
Leerling: Koen Idema; Petrus Canisius College, Alkmaar
Draagt een nauwere samenwerking tussen de voormalig Joegoslavische landen Kroatië, Servië en Bosnië en Herzegovina in het huidige Europa bij aan een reële toekomst en kan de vrede in de regio behouden blijven?
Leerlingen: Carlijn Langerak en Isa Kok; Comenius College, Hilversum
Dit onderzoek richt zich op het heersende beeld over pedofielen in de Nederlandse samenleving en in hoeverre dit strookt met gebruikte terminologie door media en het Openbaar Ministerie. Wat doet een foutieve terminologie voor de stigma’s rondom pedofielen en wat zijn de gevolgen voor geboden hulpverlening en zorg?
Leerling: Robert de Haas; Leo Kannercollege, Leiden
Met een wiskundig model is onderzocht of de malariaverspreiding verminderd kan worden met de inzet van genetisch gemodificeerde muggen, de zogenaamde Frankensteinmug.
Leerlingen: Anouk van Putten, Roos van den Akker en Madelon Rebergen; Titus Brandsmalyceum, Oss
Na literatuuronderzoek naar soorten tremors (beven of trillen), hun kenmerken en tot nog toe bekende testmethoden is een test bedacht voor het kwantificeren van een tremor die in de praktijk zou kunnen werken.
Leerlingen: Aukje Wiekmeijer en Bellefleur Galesloot; Scholengemeenschap Huizermaat, Huizen
Een uitgebreid onderzoek naar wat DNA is, wat PCR (het vermeerderen van stukjes DNA) is en de geschiedenis ervan heeft uiteindelijk geresulteerd in een werkend PCR-apparaat waarmee het smaakgen (met name de organische stof PTC) geanalyseerd kan worden.
Leerlingen: Thijs Hampsink, Stefan Harmsma en Jan Spekman; Gerrit Rietveldcollege, Utrecht
Hoe kan op een goedkope en veilige manier een reactor worden gebouwd om kernfusiereacties te laten plaatsvinden? De leerlingen hebben met behulp van een demonstratie-apparaat aangetoond dat het mogelijk is om een dergelijke reactor te bouwen.
Leerlingen: Yahya Oufkir en Ted de Reus; Christelijk Gymnasium Beyers Naudé, Leeuwarden
Kan het vaststellen van de diagnose voor longkanker, één van de meest voorkomende en dodelijkste typen kanker, geautomatiseerd en daarmee versneld worden? Deze leerlingen hebben een neuraal netwerk ontwikkeld dat met een hoge mate van zekerheid in afbeeldingen van longweefsel kan herkennen of er kankercellen in aanwezig zijn.
Leerling: Stan de Haas; Rijnlands Lyceum Sassenheim, Sassenheim
Dit onderzoek laat zien hoe door middel van een begrijpelijk wiskundig model de filedrukte op snelwegen is te verminderen. Bestuurders kunnen zelf helpen met het terugdringen van files door zich aan verkeersstrategieën zoals variabele snelheidslimieten te houden.
De KNAW Onderwijsprijs wordt op 22 juni voor de vijftiende keer uitgereikt. Vanaf 15.30 uur worden de leerlingen en hun docenten in Het Trippenhuis in Amsterdam in het zonnetje gezet en horen ze of ze de eerste, tweede of derde prijs in hun profiel hebben gewonnen.
Vakdidactici deden de voorselectie en een jury bestaande uit aan de KNAW gelieerde wetenschappers beoordeelden de finale werkstukken. Vier scholen vielen al eerder in de prijzen.
De eerste prijs bestaat uit een studiebeurs voor het eerste collegejaar ter waarde van 2.000 euro, de tweede is een bedrag van 1.500 euro en de derde prijs bedraagt 1.000 euro. Ook de docenten die het werkstuk hebben begeleid krijgen een onderscheiding van de KNAW en de scholen ontvangen een plaquette.
De KNAW Onderwijsprijs is dé prijs voor de beste vwo-profielwerkstukken. De KNAW wil met deze prijs wetenschappelijke prestaties in het voortgezet onderwijs in het Koninkrijk der Nederlanden stimuleren en belonen.
Bekijk prijs